چاپ فلکسو (Flexographic Printing) یکی از پرکاربردترین روشهای چاپ رولبهرول در صنعت بستهبندی است که با استفاده از پلیتهای فتوپلیمری انعطافپذیر و سیلندر آنیلوکس، مرکب را بهصورت دقیق و یکنواخت روی انواع فیلمهای پلاستیکی (BOPP، CPP، PET، PE) منتقل میکند.
این روش سرعت بالا، هزینه اقتصادی و کیفیت مناسب را همزمان فراهم میکند و به استاندارد اصلی چاپ در بستهبندی مواد غذایی، بهداشتی و صادراتی تبدیل شده است.
چاپ فلکسو چیست؟
چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی (Flexography) روشی مدرن برای چاپ مستقیم روی سطوح غیرجاذب مانند فیلمهای پلاستیکی، فویل آلومینیومی و کاغذ لمینتشده است.
در این روش، کلیشههای فتوپلیمری انعطافپذیر (با سطح برجسته) به کمک سیلندر آنیلوکس (Anilox Roll) مرکب را از مخزن به سطح چاپی منتقل میکنند.
به همین دلیل به این فرآیند، چاپ برجسته و انعطافپذیر نیز گفته میشود.
اجزای اصلی دستگاه چاپ فلکسو
یک دستگاه چاپ فلکسو مدرن شامل چند بخش کلیدی است:
- سیلندر آنیلوکس (Anilox Roll): سیلندری فلزی با حفرههای میکروسکوپی (Cell) که حجم مشخصی از مرکب را به کلیشه منتقل میکند.
- پلیت فتوپلیمری (Plate): سطح برجسته و انعطافپذیر که طرح روی آن حک میشود.
- دکتر بلید (Doctor Blade): تیغهای که مرکب اضافی را از سطح آنیلوکس جمع میکند تا انتقال دقیقتری انجام شود.
- سیلندر چاپ و سیلندر فشار: وظیفه انتقال طرح از کلیشه به سطح متریال.
- سیستم مرکبرسانی و خشککن: پخش یکنواخت مرکب و خشککردن سریع با هوای گرم یا IR.
این اجزا با همزمانی دقیق، چاپی تمیز، سریع و بدون تغییر رنگ ایجاد میکنند.
انواع ماشینهای چاپ فلکسو از نظر ساختار
ماشینهای چاپ فلکسو در سه مدل اصلی ساخته میشوند:
- سیلندر مرکزی (CI Flexo):
در این مدل، تمام واحدهای رنگی به دور یک سیلندر بزرگ مرکزی قرار دارند. مناسبترین گزینه برای چاپ فیلمهای بستهبندی با دقت رجیستر بالا. - Inline (خطی):
هر واحد رنگ بهصورت جداگانه و پشتسرهم قرار دارد. برای چاپهای صنعتی و چندمرحلهای کاربرد دارد. - Stack Type (استک):
واحدهای رنگی رویهم قرار گرفتهاند و هرکدام سیستم کامل چاپ دارند. برای چاپ روی کاغذ و فیلمهای نازک مناسب است.
انواع ماشینها از نظر عرض چاپ
ماشینهای فلکسو از نظر ابعاد رول ورودی به سه گروه تقسیم میشوند:
| نوع ماشین | عرض چاپ تقریبی | کاربرد |
|---|---|---|
| Narrow Web | تا ۳۳ سانتیمتر | چاپ لیبل و بستههای کوچک |
| Mid Web | تا ۵۵ سانتیمتر | چاپ پاکتهای فروشگاهی و بستههای متوسط |
| Wide Web | تا ۱۳۵ سانتیمتر یا بیشتر | چاپ لفافهای صنعتی و بستهبندی مواد غذایی |
انواع مرکب در چاپ فلکسو
مرکبهای فلکسو بر اساس نوع کاربرد و جنس بستر به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- مرکب پایه آب (Water-Based): مناسب چاپ روی کارتن و کاغذهای جاذب.
- مرکب پایه حلال (Solvent-Based): پرکاربردترین نوع برای چاپ فیلمهای پلاستیکی.
- مرکب UV-Curable: مخصوص چاپهای خاص مانند لیبلهای پشتچسبدار.
(در برخی خطوط مدرن از مرکبهای EB یا Electron Beam نیز استفاده میشود.)
مراحل فرآیند چاپ فلکسو
- آمادهسازی فایل طراحی و جداسازی رنگها (CMYK یا Spot).
- ساخت کلیشه فتوپلیمری با ضخامت و برجستگی مناسب.
- نصب کلیشهها و تنظیم رجیستر رنگ.
- عبور رول متریال از واحدهای چاپ و کنترل تنشن.
- خشک شدن هر رنگ بهصورت مرحلهای.
- جمع شدن رول چاپشده برای ورود به مرحله لمینت یا دوخت.
مزایا و معایب چاپ فلکسو
مزایا:
✅ سرعت تولید بالا (۱۵۰ تا ۴۰۰ متر در دقیقه)
✅ قابلیت چاپ روی طیف وسیعی از مواد
✅ هزینه پایین در تیراژهای بالا
✅ سازگاری با مرکبهای متنوع و خشکشدن سریع
معایب:
❌ هزینه اولیه برای ساخت کلیشه
❌ دقت کمتر از چاپ هلیوگراور در گرادیانهای ظریف
❌ نیاز به تنظیم دقیق رجیستر و کنترل تنشن
مقایسه چاپ فلکسو با افست و هلیوگراور
| ویژگی | چاپ افست | چاپ فلکسو | چاپ هلیوگراور |
|---|---|---|---|
| نوع چاپ | مسطح | برجسته | گود |
| ابزار چاپ | زینک | کلیشه فتوپلیمری | سیلندر فلزی |
| کیفیت چاپ | بسیار بالا | بالا تا متوسط | بسیار بالا |
| هزینه آمادهسازی | پایین | متوسط | بالا |
| تیراژ اقتصادی | کم تا متوسط | متوسط تا زیاد | زیاد |
| متریال قابل چاپ | کاغذ، مقوا | فیلم پلاستیکی، فویل، کاغذ | فیلمهای خاص، متالایز |
| سرعت چاپ | متوسط | زیاد | زیاد |
کاربرد چاپ فلکسو در صنایع مختلف
- بستهبندی مواد غذایی (چیپس، پفک، بیسکویت، ماکارونی)
- بستهبندی لبنیات و نوشیدنیها
- بستهبندی محصولات دارویی و بهداشتی
- لفافهای صادراتی مقاوم در برابر رطوبت و نور
- لیبلهای پشتچسبدار و چاپ مستقیم روی کارتن
نکات کلیدی در انتخاب چاپ فلکسو مناسب
- تعداد رنگهای مورد نیاز (۴ تا ۸ رنگ)
- نوع مرکب و بستر چاپی
- کیفیت و LPI سیلندر آنیلوکس
- دقت رجیستر رنگها و کنترل تنشن
- سیستم خشککن (Hot Air یا IR)
جمعبندی و پیشنهاد فردادفام
چاپ فلکسو، ترکیبی از سرعت، کیفیت و صرفه اقتصادی است.
در کارخانه فرداد فام، چاپ فلکسو رولبهرول روی فیلمهای BOPP، CPP، PET، PE و متالایز با دستگاههای مدرن ۸ رنگ سیلندر مرکزی (CI) انجام میشود.
تیم متخصص ما آماده ارائهی خدمات چاپ، لمینت و تولید پاکت نهایی برای انواع صنایع غذایی، بهداشتی و صادراتی است.
FAQ (سوالات متداول)
۱. تفاوت چاپ فلکسو با هلیوگراور چیست؟
فلکسو سریعتر و اقتصادیتر است، ولی هلیوگراور جزئیات دقیقتری ارائه میدهد.
۲. بهترین متریال برای چاپ فلکسو چیست؟
BOPP و CPP پرکاربردترین گزینهها هستند.
۳. عمر کلیشههای فلکسو چقدر است؟
بسته به کیفیت، بین ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون متر چاپ دوام دارند.
۴. آیا فلکسو برای چاپ بستهبندی صادراتی مناسب است؟
بله، چون روی فیلمهای چندلایه مقاوم در برابر رطوبت و نور قابل اجراست.
۵. حداکثر تعداد رنگ چاپ فلکسو چقدر است؟
بین ۶ تا ۱۰ رنگ، بسته به مدل دستگاه.
۶. سرعت دستگاه چاپ فلکسو چقدر است؟
از ۱۵۰ تا بیش از ۴۰۰ متر در دقیقه بسته به مدل دستگاه.
